Kim są Guerrilla Girls?
Są i zawsze były w swoich działaniach anonimowe. W publicznych wystąpieniach używają kryptonimów: nazwisk artystek i pisarek już nieżyjących, jak Frida Kahlo, Eva Hesse, Alice Neel… po to, by zachować pamięć o ich istnieniu.
Maska goryla, oryginalne kryptonimy i poczucie humoru zdecydowały o sukcesie Guerrilla Girls. Powstała w latach 80. grupa artystek walczyła przez ponad 25 lat przeciwko dyskryminacji kobiet w świecie sztuki. Ich zuchwałość, odwaga i wytrwałość zainspirowały rzesze młodych feministek.
Krótka spódniczka, kabaretki, szpilki i… maska goryla. Oto znaki rozpoznawcze Guerrilla Girls – grupy żeńskich artystek, pisarek, kinematografek działających w latach 80. i 90. Ich historia zaczyna się na początku roku 1985, wraz z wystawą zorganizowaną przez Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Nowym Jorku ( MoMA, Museum od Modern Art) prezentującą przegląd głównych nurtów sztuki współczesnej pod tytułem Międzynarodowy Przegląd Malarstwa i Rzeźby (An International Survey of Painting and Sculpture). Gdzie problem? Otóż wśród 169 uczestników, tylko 13 z nich były to kobiety. Reakcją Guerrilla Girls była manifestacja przed drzwiami muzeum, która jednak nieszczególnie zwróciła uwagę przechodniów. Dziewczyny postanowiły więc pójść dalej i zaatakować bezpośrednio rynek sztuki z jego lobby – kolekcjonerami, artystami, galernikami. Ich sposób działania: plakaty ukazujące miejsce kobiet w sztuce, które rozklejały na ulicach Soho.
„Czy kobiety muszą być nagie by wejść do Metropolitan Museum?” – taki plakat zawieszony na nowojorskim autobusie w roku 1989 był jedną z ich najbardziej spektakularnych akcji. Guerrilla Girls zwracały w ten sposób uwagę, że wśród artystów wystawiających swoje prace w sekcji sztuki nowoczesnej kobiety stanowią mniej niż 5%, podczas gdy w 85% tematem prezentowanych dzieł były akty kobiece.
Ważny element działalności Gerrilla Girls był rodzaj zamaskowanej partyzantki. Maska goryla była zapożyczona od King Konga i stanowiła podwójny symbol: z jednej strony, Guerilla Girls przywłaszczały sobie obraz męskiej dominacji, męskości wyrażanej przez postać King Konga; z drugiej strony kostium był nawiązaniem do Marleny Dietrich, która zdołała w latach 30. przerazić tłumy nosząc strój małpy w słynnej hollywoodzkiej produkcji.
Dziś Guerrilla Girls stanowią grupę kobiet w różnym wieku, różnego pochodzenia, różnej orientacji seksualnej, mających zmienne powodzenie na rynku sztuki. Są i zawsze były w swoich działaniach anonimowe. W publicznych wystąpieniach używają kryptonimów: nazwisk artystek i pisarek już nieżyjących, jak Frida Kahlo, Eva Hesse, Alice Neel… po to, by zachować pamięć o ich istnieniu.
Humor stanowił bez wątpienia klucz do sukcesu Guerrilla Girls, które od 25 lat przemierzają świat, by mierzyć się z dyskryminacją w świecie sztuki. W roku 2010, artystka Yoko Ono wręczyła im Courage Award For the Arts. Guerrilla Girls podejmują walkę, podobnie jak La Barbe – działająca od 2008 roku grupa francuskich aktywistek feministycznych noszących sztuczne brody w celu wyśmiania przestarzałych, męskich postaw; „la barbe” oznacza zarost, ale także w mowie potocznej „dość tego!”. Udowadniają, że walka trwa.
Manifest Guerrilla Girls – Zalety bycia artystką kobiecą:
Praca bez doświadczenia presji sukcesu.
Brak wymogu, by być wystawianą wraz z mężczyznami.
Możliwość oddechu i ucieczki od świata sztuki dzięki czterem innym pracom, które wykonujesz.
Świadomość, że twoja kariera może osiągnąć swój rozkwit, kiedy skończysz 80 lat.
Pewność, że bez względu na to, czym się zajmujesz w swojej sztuce, twoje prace i tak zostaną opatrzone etykietą: kobiece.
Nie utkniesz zatrudniona jako profesorka uniwersytetu.
Widzisz swoje pomysły rozkwitające w pracach innych.
Możliwość wyboru między karierą a macierzyństwem.
Brak obowiązku palenia tych wielkich cygar lub malowania we włoskich kostiumach.
Więcej czasu na pracę, kiedy twój chłopak porzuca cię dla młodszej.
Świadomość, że twoje nazwisko pojawi się w poprawionej wersji historii sztuki.
Uniknięcie poczucia zakłopotania podczas bycia nazywaną genialną
Twoje zdjęcie w stroju goryla w magazynach poświęconych sztuce.
Tłumaczenie: Izabela Kacprzak
