Biografie: Diana Russel. Autorka terminu „kobietobójstwo”
Accion Positiva
Diana Russel urodziła się w Kapsztadzie w 1938 roku. Jej matka należała do angielskiej arystokracji, ojciec pochodził z biednej irlandzkiej rodziny. Z czasem udało mu się osiągnąć znaczący sukces finansowy i zostać członkiem parlamentu RPA. Jego córka Diana i jej brat bliźniak byli w tym czasie uczestnikami Południowoafrykańskiego Ruchu Oporu (angielski skrót, ARM).
W 1956 roku Diana Russel skończyła Uniwersytet Kapsztadzki, a w ciągu następnych dwóch lat pracowała w Anglii przygotowując się do kontynuacji edukacji w specjalności nauki społeczne i zarządzanie w London School of Economics. Po ukończeniu tego kierunku, Russel otrzymała dwuletnie stypendium na prowadzenie prac w katedrze stosunków społecznych w Harwardzie w celu zakończenia dysertacji z psychologii społecznej, którą zakończyła w 1970 roku.
Po ślubie Russel zaczęła pracę wykładowczyni w Mills College, prywatnej uczelni dla kobiet w Oakland w stanie Kalifornia. Była jedną z pierwszych wykładowczyń w USA, które prowadziły kierunek „women studies”. W ciągu 22 lat została mentorką feministycznej perspektywy na tej uczelni.
Książka Russel „Polityka gwałtu” („Politics of Rapе”, 1975) była jedną z pierwszych feministycznych prac, w której wprost wskazany został związek hegemonistycznego maskulinizmu z praktyką gwałtów. Russel odrzuciła patriarchalną koncepcję o gwałcie jako „nienormalnym” akcie, twierdząc że gwałt jest materialnym uosobieniem normatywnej ideologii maskulinizmu – to twierdzenie stało się podstawą do kolejnego przewrotu w świadomości społecznej, który doprowadził do rozumienia traumatycznego i mizoginistycznego charakteru przestępstwa jakim jest gwałt.
W 1977 roku Diana Russel przystąpiła do pracy nad swoimi najsłynniejszymi badaniami dotyczącymi gwałtów i kazirodztwa. Rezultatem tych wieloletnich badań były następujące książki:
* „Gwałt w małżeństwie” („Rape in Marriage”, 1982)
* „Seksualna eksploatacja: gwałt, seksualne wykorzystywanie dzieci i molestowanie w miejscu pracy” („Sexual Explotation: Rape, Child Sexual Abuse and Workplace Harassment”, 1984)
* „Tajna trauma: kazirodztwo w życiu dziewczynek i kobiet” (“The Secret Trauma& Incest in the Lives of Girls and Women”, 1986) – jedno z najpopularniejszych prac Russel, za którą otrzymała nagrodę C. Wright Mills.
Russel zaczyna wykorzystywać i zgłębiać termin „kobietobójstwo”, czyli zabójstwa kobiet dokonane przez mężczyzn, których podłożem jest przynależność płciowa, wspólnie z Jill Radford wydaje antologię „Kobietobójstwo: polityka zabójstwa kobiet” („Femicide: The Politics of Woman Killing”, 1992).
Drugim tematem, który bada Russel i który jest szeroko omawiany w jej pracach, jest problem pornografii. W 1976 roku Russel bierze udział w tworzeniu feministycznej organizacji zwalczania pornografii w Stanach Zjednoczonych na poziomie struktur społecznych pod nazwą Kobiety przeciw przemocy i pornografii w mediach (WAVPM, ang. Women against violence in pornography and media). Była także jedną z pionierek w badaniach nad pornografią publikując w 1977 roku pracę naukową „O pornografii”, która w 1993 roku przekształciła się w antologię „Czyniąc przemoc atrakcyjną seksualnie: Feministyczne spojrzenie na pornografię” („Making Violence Sexy: Feminist Views on Pornography”).
W 1989 roku Diana Russel wydaje książkę opartą na opowieściach 22 kobiet – uczestniczek ruchu przeciwko apartheidowi w Południowej Afryce „Odważne życie: Kobiety w walce o Nową Południową Afrykę” („Lives os Courage: Women for a New South Africa”).
Russel publikuje także dwie książki i pisze rozliczne artykuły poświęcone problemowi wykorzystywania seksualnego i przemocy wobec kobiet w RPA. Najsłynniejszą pracą z tej serii jest: „ Za zamkniętymi drzwiami białej Afryki Południowej: historie opowiedziane przez ofiary kazirodztwa” („Behind Closed Doors in White South Africa: Incest Survivors Tell Their Stories”, 1997).
Russel jest nie tylko jedną z kultowych postaci feminizmu drugiej fali w USA, dzięki badaniom i analizie przemocy seksualnej, ale również autorką wielu publikacji dotyczących tematu przemocy wobec kobiet, książek-wyznań kobiet, które przeżyły kazirodztwo i gwałty, nie tylko w USA, ale i w innych krajach, szczególnie w Afryce Południowej.
Diana Russel nie zajmuje się wyłącznie działalnością naukową i wykładaniem na uniwersytecie, jest publicystką i aktywistką feministyczną w USA, RPA i innych krajach. W 1974 roku udało jej się zmobilizować i zjednoczyć grupy feministyczne w celu stworzenia Międzynarodowego Trybunału do spraw przestępstw przeciwko kobietom. Posiedzenia Trybunału odbywały się w Brukseli w marcu 1976 (w ramach „Dziesięciolecia Kobiet”: 1975-1985), w ciągu czterech dni przed Trybunałem zostały przedstawione dowody dotyczące dyskryminacji i przemocy wobec kobiet z ponad 40 krajów świata. Około 1500 kobiet wzięło udział w jego pracach. Według słów Simone de Beauvoir, cztery dni pracy Trybunału (od 4 do 8 marca) przyniosły „radykalną dekolonizację kobiet”.
Jednak do prasy nie trafiały przedstawiane przed Trybunałem dowody; głównym tematem i „skandalem” był konflikt z powodu niedopuszczenia do obecności na posiedzeniach Trybunału mężczyzn reporterów. Główne media zignorowały Trybunał. „Time” i „Newsweek” nie opublikowały ani jednego reportażu przesłanego przez współpracowniczki gazet, szyderczo motywując to faktem, iż nie mogli uzyskać odpowiedzi na takie „ważne” pytania jak: „W co były ubrane uczestniczki Trybunału?”, „Która z celebrytek uczestniczyła w posiedzeniu Trybunału?”. Bojkot i kpiny z Trybunału ze strony mediów jeszcze raz potwierdziły istnienie potężnej hegemonicznej cenzury, działającej zgodnie na poziomie globalnym oraz wskazały potrzebę stworzenia krajowych i międzynarodowych feministycznych periodyków. Diana Russel wraz z belgijską feministką Nicole van der Ven udokumentowały wydarzenia, które miały miejsce w ciągu tych czterech dni pracy Trybunału w specjalnej publikacji: „Przestępstwa wobec kobiet: posiedzenia Międzynarodowego Trybunału” (“Crimes against Women: The Proceedings of the International Tribunal”, 1976).
Obecnie Diana Russel kontynuuje swoją pracę. Przygotowuje wydanie autobiografii i czterech innych książek. Jej teksty mają fundamentalne znaczenie dla rozwoju nowoczesnej teorii ruchu wyzwolenia kobiet w Ameryce Łacińskiej, a także działalności przeciw kobietobójstwu w krajach należących do tego regionu (gdzie jego przyczyn upatruje się w tzw. „kulturze macho”). Tam kobietobójstwo w wielu wypadkach nie napotyka na żadne przeciwdziałanie ze strony władz, takie przypadki nie są szczególnie nagłaśnianie. Wszystkie współczesne badania nad feminizmem bazują na pracach Diany Russel. Sama Russel połączyła te badania w książce: „Kobietobójstwo w globalnej perspektywie” („Femicide in a Global Perspective”, 2001).
Pomimo ogromnego wkładu Diany Russel nie tylko w rozwój myśli feministycznej, ale również w nauki społeczne, jej twórczość, jak to bywa z twórczością większości uczonych feministek, znajduje się w „wydawniczej blokadzie”. Większość jej książek i artykułów nie zostało przetłumaczonych na inne języki, a wiele z opublikowanych i przetłumaczonych książek zostało usuniętych z katalogów wydawnictw.
Tłumaczenie: Aleksandra Tokarczyk
