Yes All Women – doświadczenia kobiet zalewają Internet
W piątek, 23 maja tego roku młody mężczyzna zastrzelił sześć osób, ranił trzynaście innych i popełnił samobójstwo w okolicy kampusu Uniwersytetu Kalifornii w Santa Barbara. Morderca zostawił po sobie nagranie YouTube, e-maile i dokument, z których wynika, że zaplanował strzelaninę i że jego motywem była chęć zemsty za brak popularności u kobiet, a także pogarda na tle rasowym.
Przestępstwo z nienawiści
Chociaż masowe strzelaniny zdarzają się w Stanach regularnie i spotykają się z pewnym przewidywalnym łańcuchem reakcji (czuwania, uwaga mediów, wypowiedzi rodziców ofiar, wznowienie dyskusji o dostępie do broni palnej i o chorobach psychicznych), ostatnia strzelanina w Isla Vista jest prawdopodobnie pierwszą, na którą media zareagowały dyskusją o mizoginicznych motywach mordercy. Jak powiedziała Melissa Harris Perry, strzelaninę z 23 maja można uznać za akt terroru: był to zaplanowany akt przemocy, który miał przestraszyć i wstrząsnąć pewną grupą tożsamościową – w tym wypadku kobietami.
Sprawca sam sformułował mizoginiczne motywy swojej zbrodni w pozostawionych nagraniach i dokumentach:
„Studia to czas, kiedy wszyscy doświadczają przyjemności, seksu, zabawy. Ja musiałem gnić w samotności. To nie fair. Nigdy nie podobałem się wam, dziewczynom. Nie wiem, czemu wam się nie podobam, ale ukarzę was za to. To niesprawiedliwość, zbrodnia… nie wiem, czemu wam się nie podobam. Jestem idealnym facetem, a wy rzucacie się na beznadziejnych kolesi, zamiast wybrać mnie, znakomitego dżentelmena”.
„Moja Wojna z Kobietami… Zaatakuję dokładnie te dziewczyny, które reprezentują wszystko to, czego nienawidzę w ich płci: najgorętsze sorority (żeński klub uczelniany) na UCSB (Uniwersytecie Kalifornijskim w Santa Barbara)”.
„Nie mogę zabić wszystkich kobiet na świecie, ale mogę zadać ogromny cios, który wstrząśnie nimi do głębi ich zepsutych serc”.
Publicystki takie jak Brittney Cooper zwróciły uwagę na wspólne cechy wielu sprawców masowych strzelanin: są to w większości mężczyźni, rasy białej, wyznający ideologię mizoginiczną, pogardę dla kobiet i przekonanie, że mają prawo do ciał, seksualności i czasu kobiet. Masowe morderstwa i użycie broni palnej ujmowane jest jako część konstrukcji męskości, opartej na przemocy.
Reakcja w Internecie #TakWszystkieKobiety
Dyskusja o mizoginii, jako o źródle przemocy i przestępstwie z nienawiści do określonej grupy wywoła wiele reakcji, między innymi powstanie na twitterze hasztagu #YesAllWomen („Tak, Wszystkie Kobiety”). Nazwa miała być odpowiedzią na argumenty, że przecież nie wszyscy mężczyźni są mordercami (i w związku z tym trudno uwierzyć w mizoginistyczne motywy strzelaniny). „Tak, Wszystkie Kobiety” zaczął zbierać przykłady codziennych doświadczeń seksizmu, aby ma pokazać, że fakt, że nie wszyscy mężczyźni to mordercy nie oznacza, że mizoginia nie istnieje i nie ma swoich ofiar. Istnieje pewna różnica doświadczeń i perspektyw: o ile nie wszyscy mężczyźni czują się sprawcami przemocy, o tyle wszystkie kobiety myślą o tym, jak przemocy uniknąć. #Tak,WszystkieKobiety gromadzi wypowiedzi kobiet o ich codziennym życiu z obawą przed przemocą ze strony mężczyzn: od molestowania na ulicy, przez obawę przed wychodzeniem po ciemku, po przykłady winienia ofiar gwałtu i zabójstw.
Efekt skali
#YesAllWomen spotkało się z różnorodnymi reakcjami. Nastąpiło ożywienie dyskusji na temat feminizmu, mizoginii, różnych form przemocy wobec kobiet i roli mężczyzn w zapobieganiu jej. Niektórzy internauci – mężczyźni piszą o tym jak #YesAllWomen otworzyło im oczy na perspektywę kobiet, ciągły i rzadko omawiany wysiłek chronienia się przed przemocą. Inni zareagowali defensywnie, traktując dyskusję o mizoginii jako atak na wszystkich mężczyzn – powstał nawet hasztag #NotAllMen („#NieWszyscyMężczyźni”). Debata rozwija się, powstają kolejne artykuły, materiały wideo, tweety.
Eksperyment
Zrób eksperyment: wejdź na twitter (albo załóż konto) i wpisz swoje doświadczenie na #YesAllWomen. Musisz użyć maksymalnie 140 znaków. Spróbuj powiedzieć jak twoje doświadczenie różni się od doświadczenia twojego brata, jak odczuwasz tę nierówność. Czy wracając do domu ściskasz w ręce klucze, gotowa do obrony? Czy wahasz się zanim pójdziesz biegać po zmroku? Czy kiedykolwiek spotkałaś się z napastliwą reakcją kiedy nie chciałaś dać komuś numeru telefon albo uśmiechnąć się do kolesia, który zaczepił cię na ulicy?
Ja dodałam swój głos do #YesAllWomen. W ciągu nie więcej niż minuty dostałam dwa komentarze, obydwa od mężczyzn.
Napisałam: kiedy byłam nastolatką, mój ojciec powiedział mi, że „wyglądam jak młodociana prostytutka”. Mój brat nigdy nie usłyszy nic takiego.
Jeden mężczyzna odpowiedział mi, że może mój brat nie ubiera się jak prostytutka, a drugi, że za to oni (mężczyźni) spotykają się z przemocą emocjonalną jeśli nie zachowują się „dość męsko”. Jedna odpowiedź to wycieczka prosto w „slut shaming” czyli zawstydzanie dziwek („szmacenie”), a druga to wypowiedź nowego typu, po linii „kto wygra w olimpiadzie seksizmu”. Drugi z tych mężczyzn mógłby być sprzymierzeńcem w walce z seksizmem, zauważa, że seksizm szkodzi także chłopcom i mężczyznom – ale dokłada swój głos jako „kontrę”, ucisza kobietę, która mówi o swoim doświadczeniu.
#YesAllWomen generuje ogromny ruch, angażuje w dyskusję, wywołuje emocje. Ale przede wszystkim jest efektem pewnej akumulacji, wieloletniej pracy feministek, nagromadzenia się głośnych akcji przeciwko przemocy wobec kobiet (np. Hollaback).
To co, zrobicie eksperyment?
Agata Chełstowska, analityczka Instytutu Spraw Publicznych, doktorantka w ISNS UW
Polecam teksty i wideo (po angielsku):
Zbiór najważniejszych feministycznych tekstów o strzelaninie w Isla Vista na feministing.com
https://twitter.com/hashtag/YesAllWomen
Wybór najważniejszych wpisów z #YesAllWomen (zgromadzony na stronie The San Francisco Globe)
Czy strzelanina w Isla Vista była aktem terroru? – analiza Melissy Harris Perry, materiał wideo
Artykuł w The Guardian o molestowaniu na ulicy
50 powodów by być feministką/tą
Wszyscy mężczyźni – artykuł w New York Times
Dlaczego #YesAllWomen jest takie ważne, sekret walki z męskim gniewem – artykuł na salon.com
