Warszawa: Gender nad Wisłą. Perspektywa feministyczna 20 lat później Sesja naukowa

Gender nad Wisłą. Perspektywa feministyczna 20 lat później
Sesja naukowa Polskiego Towarzystwa Genderowego
im. Marii Curie-Skłodowskiej i Mikołaja Kopernika
Współorganizacja:
Instytut Badań Literackich PAN, Instytut Kultury Polskiej UW,
Ośrodek Studiów Amerykańskich UW

piątek 18 grudnia 2015, 11.3o–19.3o
Instytut Kultury Polskiej UW, sala 5
koordynacja:
Agnieszka Graff, Iwona Kurz

Świadomy namysł nad feminizmem jako postawą i sposobem myślenia zaczął się w Polsce po 1989 roku. Trudno wskazać jednoznaczną datę – w planie społecznym można ją wiązać ze sporem o wprowadzenie ustawy antyaborcyjnej (1993), a w porządku refleksji humanistycznej z dyskusją o „literaturze menstruacyjnej” i powieściach Izabeli Filipiak, Manueli Gretkowskiej czy Olgi Tokarczuk, a następnie ukazaniem się książki Marii Janion Kobiety i duch inności (1996).
Warto dziś zadać pytanie, w jakim miejscu się znajdujemy – jako badacze i badaczki, którzy zajmują się gender studies lub wykorzystują w swoich badaniach perspektywę feministyczną. Gdzie jesteśmy jako społeczeństwo w debacie na temat różnicy płci i równości szans? Co zostało zrobione, co się nie udało, co jest do zrobienia? Ostatnie dwa lata zdominowała backlashowa reakcja na postulaty feministyczne i równościowe odbywająca się pod hasłem „wojny z ideologią gender”. Wykazała ona głębokie uprzedzenia i głęboką niewiedzę na temat feminizmu, społecznego znaczenia płci i refleksji nad tymi zagadnieniami. Tym bardziej potrzebna jest dyskusja o tych kwestiach i ich miejscu w polskim życiu społecznym, kulturze, edukacji i nauce.

Sesja zapoczątkowuje działanie Polskiego Towarzystwa Genderowego im. Marii Curie-Skłodowskiej i Mikołaja Kopernika.

11.3o–13.45
SESJA I: Wojna z „ideologią gender”. Analiza dyskusji
Agnieszka Graff (koordynatorka)
Elżbieta Korolczuk
Izabela Morska
Stanisław Obirek
Weronika Grzebalska
Zuzanna Radzik

W latach 2013–2014 przez polskie media przetoczyła się debata na temat „ideologii gender”. Jej inicjatorzy, przedstawiciele hierarchii Kościoła katolickiego, prawicowi publicyści i politycy, konsekwentnie demonizowali „genderyzm” jako narzędzie deprawacji dzieci i zagrożenie dla cywilizacji. W tysiącach parafii odczytano antygenderowy list biskupów, napisano setki artykułów, odbyły się niezliczone debaty telewizyjne, wykłady, szkolenia i pikiety, a naczelny przedstawiciel wygłosił odczyt w polskim Sejmie. Przed „genderowym” niebezpieczeństwem ostrzegano zwłaszcza rodziców i nauczycieli.
Celem panelu jest analiza tej dyskusji w ujęciu kulturoznawczym i socjologicznym, polskim i transnarodowym. Jakie były źródła i cele tego ataku – na ile był on skierowany przeciwko kobietom, na ile jego napędem jest homofobia? Czy fala antygenderyzmu minęła, czy trwa nadal? Jaki jest jej międzynarodowy kontekst? Jakich argumentów używają przeciwnicy „gender”? Jakie nieujawniane treści – założenia, idee, wartości – kryją się pod tą debatą?

13.45–15.oo przerwa na lunch

15.oo–17.oo
SESJA II: Gender w szkole. Edukacja równościowa w Polsce
Katarzyna Nadana (współkoordynatorka)
Agata Diduszko-Zyglewska (współkoordynatorka)
Maciej Duda
Ewelina Seklecka
Ewa Stoecker
Anna Wołosik

O ile uznanie, że celem szkoły jest wychowanie nie budzi wątpliwości, o tyle nie ma – jak się zdaje – elementarnej zgody wśród różnych środowisk w Polsce, „do czego”, czyli do jakiego społeczeństwa ma wychowywać szkoła. Edukacja równościowa, ku otwartości i tolerancji, a przede wszystkim zrozumieniu różnych grup mniejszościowych napotyka w szkole na przeszkody instytucjonalne, związane z działaniem władz i funkcjonowaniem istniejących programów, i społeczne, wynikające z postaw dyrektorów, nauczycieli i często rodziców. Ich podłożem są różnice światopoglądowe, ale też lęki i niewiedza o celach i środkach edukacji równościowej. Celem panelu jest przyjrzenie się praktykom w szkole, a także – na podstawie przeprowadzonych już badań – obecności kwestii równościowych w programach ogólnych oraz specjalistycznych.

17.oo-17.3o przerwa na kawę

17.3o–19.3o
SESJA III: Gender studies i perspektywa feministyczna w naukach społecznych i humanistycznych

Monika Rudaś–Grodzka (koordynatorka)
Krystyna Kłosińska
Inga Iwasiów
Agnieszka Gajewska
Małgorzata Fuszara
Ewa Graczyk
Kazimiera Szczuka

Podstawowe pytanie panelu dotyczy miejsca perspektywy gender i feminizmu w obecnej polskiej nauce. W tym kontekście z jednej strony istotne są kwestie instytucjonalne: powoływanie i istnienie zakładów, katedr; płatnych i bezpłatnych kierunków i ścieżek studiów; oceny i finansowania projektów badawczych. Na ile gender studies zakorzeniły się w polskiej humanistyce, na ile ciągle wydają się czymś „dodatkowym” i zbędnym? Jak na prowadzenie badań naukowych wpłynęło zredukowanie tej perspektywy do „ideologii”?
Z drugiej strony, nie należy tracić z oczu kwestii równie, jeśli nie bardziej, zasadniczych – samego przedmiotu refleksji i pytań badawczych, które sobie stawiamy w obrębie feministycznie ukierunkowanych poszukiwań. Na ile zmieniły się przez ostatnich 20 lat? Czy „wojna z ideologią gender” zamknęła, czy może otworzyła nowe perspektywy badawcze? Jakie pola, dziedziny pozostają w Polsce niezbadane? Na ile jest to nauka zaangażowana, nie tylko opisująca, lecz także zmieniająca rzeczywistość społeczną?

WSTĘP WOLNY. ZAPRASZAMY.

EMAIL KONTAKTOWY: info@gendercenter.eu