List otwarty w sprawie transfobii na łamach Wysokich Obcasów i Gazety Wyborczej

Szanowny Zespole Redakcyjny Gazety Wyborczej i Wysokich Obcasów,

z rosnącym niepokojem obserwujemy coraz wyraźniej zaznaczające się w mediach jawnie transfobiczne tendencje. W związku z tym kierujemy do Redakcji oraz Osób pracujących w szeroko pojętych mediach niniejszy apel o szczególną wrażliwość w relacjonowaniu tematów które mogą dotyczyć praw osób transpłciowych oraz o zaprzestanie publikowania jawnie transfobicznych wypowiedzi.

Szczególną uwagę pragniemy zwrócić na następujące publikowane na Waszych łamach artykuły: wywiady Krystyny Romanowskiej z Urszulą Kuczyńską oraz Kayą Szulczewską, felieton “A co jeśli osoba z macicą woli być kobietą” Katarzyny Szumlewicz z 8 stycznia oraz opublikowany, później zdjęty i przedrukowany przez TVPInfo (sic!)  list do redakcji “Mamo, mam udawać osobę niebinarną? Nie chcę!” z 11 stycznia oraz wypowiedzi w mediach społecznościowych Katarzyny Szumlewicz oraz Ewy Kalety.

Publikacje te prezentują wprost nienawistne stanowiska rodem z najgorszych populistycznych  bulwarówek, powielają stereotypy zaczerpnięte z amerykańskich i brytyjskich akcji propagandowych oraz, co najistotniejsze, ramię w ramię z polskim rządem napędzają kampanię nienawiści wprost pogarszającą sytuację osób transpłciowych, najbardziej wrażliwej grupy w społeczności LGBTQ.

Na końcu listu umieszczamy skróconą analizę wybranych fraz z wymienionych artykułów oraz statystyki i pobieżny opis sytuacji w Wielkiej Brytanii, gdzie samozwańcze „radykalne feministki”, działają z wprost fundamentalistycznie religijnymi organizacjami przeciwko nie tylko regulacjom prawnym mającym na celu poprawę sytuacji zdrowotnej osób niecisnormatywnych, ale i w celu zmiany postaw społecznych względem tej grupy.

Nienawiść nie jest poglądem. Samookreślenie mianem „feministki” nie zwalnia z odpowiedzialności za szerzenie postaw pełnych manipulacji i pogardy. Deklaracja braku transfobicznych poglądów i intencji nie wystarcza do uzyskania legitymacji publicznego wygłaszania transfobicznych deklaracji w imię źle pojętej inkluzywności. Dawanie platformy transfobicznym aktywistkom wzmacnia uprzedzenia dotyczące osób transpłciowych w społeczeństwie, daje przyzwolenie na przemoc i kontynuowane może prowadzić do dramatycznego pogorszenia warunków życia osób transpłciowych w Polsce, w tym wyraźnego wzrostu zagrożenia autoagresją i samobójczą śmiercią.

Apelujemy przede wszystkim o to, żebyście zaprzestali publikacji nienawistnych, tendencyjnych i manipulacyjnych tekstów i jasno nazwali TERFizm mową nienawiści, tak, jak nazywacie nią homofobię. Oczekujemy że podejmiecie prace strukturalne w kierunku uwrażliwienia redakcji na kwestie dotyczące osób niecisnormatywnych, które nie skończą się na jednym szkoleniu antydyskryminacyjnym. Oczekujemy również oficjalnych przeprosin opublikowanych na łamach Gazety Wyborczej i Wysokich Obcasów w tekście ustalonym z nami, podpisanych przez wszystkie osoby należące do zespołów redakcyjnych obu pism. Ponadto, w ramach zadośćuczynienia oczekujemy przekazania darowizn na rzecz oddolnych grup samopomocowych działających na rzecz osób transpłciowych za pomocą i pośrednictwem Funduszu Dla Odmiany.

Nic o nas bez nas. Jest dla nas priorytetem, by we wszelkich debatach odnoszących się do jakichkolwiek kwestii dotyczących osób niecisnormatywnych wybrzmiewał również nasz ­ – tychże osób – ­ głos.

Wiemy, że nie jesteście medium LGBTQ+ mimo incydentalnych starań w tym kierunku. Rozumiemy, że może nie być to dla was priorytet. Tym bardziej oczekujemy, że refleksyjnie skonfrontujecie się z faktem, że przez ostatnie tygodnie aktywnie przyczyniałyście się do krzywdzenia społeczności osób transpłciowych i weźmiecie odpowiedzialność za każde słowo publikowane na waszych łamach.

Analiza, statystyki i źródła poniżej.


Analiza

Według tekstów Wysokich Obcasów [1] [2] i Gazety Wyborczej [3] [4]:

  1. określanie się jako TERF miałoby być przedmiotem do dumy (TERF – ang: trans-exclusionary radical feminist – czyli osoba zasłaniająca swoje transfobiczne uprzedzenia rzekomym feminizmem);
  2. tworzycie fałszywe przekonanie, że transpłciowość opiera się na obniżaniu wartości cisnormatywnych kobiet, a dla społeczności osób transpłciowych słowo „kobieta” miałoby być obraźliwe;
  3. przytaczacie absurdalny zarzut zbyt niskiego procentowego udziału osób transpłciowych w populacji ogólnej, by zasadne było liczenie się z ich potrzebami, ponadto pozwoliliście na podważanie doświadczeń grup osób marginalizowanych;
  4. umniejszacie prawo do przeprowadzenia krytyki przez społeczność LGBTQ i sprowadzacie jej działalność edukacyjną oraz samo istnienie do „linczu”, „mizoginii”, programu „autorytarnego” czy „faszystowskiego” (co stanowi bezpośrednią kalkę z „totalitaryzmu ideologii LGBT” z ust Kai Godek i abp. Gądeckiego), a określenia neutralne płciowo nazywacie „nowomową”;
  5. insynuujecie, że społeczność osób trans wymusza tranzycję na innych, w tym na dzieciach;
  6. zrównujecie wprost orientację psychoseksualną i tożsamość płciową z subkulturowością, nie rozróżniając ich zarazem od koniecznej do przetrwania w queerfobicznym społeczeństwie własnej tożsamości zbiorowej i kultury;
  7. normalizujecie podważanie faktu istnienia transpłciowości i niebinarności przez prezentowanie ich jako „pogląd”;
  8. pozwalacie na szydzenie tożsamości płciowej osób transpłciowych;
  9. według publikowanych przez was tekstów społeczność osób transpłciowych miałaby masowo solidaryzować się z osobami je prześladującymi – TERFkami, a nie sama z sobą;
  10. demonizujecie społeczność osób transpłciowych budując fałszywy wizerunek grupy skupionej wokół wysyłania gróźb śmierci, podczas gdy według przytoczonych badań to ta właśnie grupa jest systematycznie prześladowana;
  11. bezkrytycznie zakładacie, że autorami takich pogróżek jest cała społeczność, a nie poszczególne osoby (posługujecie się przy tym dowodami anegdotycznymi i jednostkowymi).

Statystyki

Jak wskazuje raport Kampanii Przeciw Homofobii, Lambdy Warszawa i Fundacji Trans-Fuzja za lata 2015-16 pod redakcją Magdaleny Świder i dr. Mikołaja Winiewskiego [5], blisko 42.4% osób transpłciowych w Polsce ocenia swoje życie negatywnie. 69.7% czuje się samotnie. Tylko 26.4% nigdy nie miało myśli samobójczych. Odsetek osób LGBTQ z poważnymi objawami depresji jest pięć razy wyższy niż w populacji ogólnej i ciągle rośnie. Badanie Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej z 2020 r. [6] pokazuje,że 59% osób trans ukrywa swoją tożsamość w szkole i niemal 20% osób trans odchodzi z lub zmienia szkołę ze względu na bycie osobą LGBTI. Ponadto 46% osób trans doświadczyło prześladowania ze względu na bycie osobą LGBTI w ostatnim roku. Dramatyczne złe warunki życia osób niecisnormatywnych sprawiają, że tak proste działania jak zwracanie się do osoby transpłciowej jej właściwym imieniem i poprawnymi zaimkami jest już odczuwalne jako znacząca zmiana i zmniejsza ryzyko depresji o 65% (Journal of Adolescent Health) [7].

Jak wskazują brytyjskie dane [8], od czasu prowadzonej w Zjednoczonym Królestwie anty-transpłciowej kampanii zapoczątkowanej w 2018 roku właśnie poprzez bezrefleksyjne szerzenie mitów i teorii spiskowych, której kulminacją była strategiczna dezinformacja ze strony znanych mediów jak The Guardian czy BBC, zbrodnie z nienawiści w tym kraju wzrosły o 81%. Możecie w Polsce tego uniknąć, jeśli się opamiętacie i przestaniecie oferować medialną przestrzeń nienawistnym i pełnym przekłamań treściom.

  1. prof. Anna Landau, afiliacja: Komitet Nauk Historycznych Polskiej Akademii Nauk
  2. prof. Jacek Kochanowski, afiliacja: Instytut Stosowanych Nauk Społecznych, Uniwersytet Warszawski
  3. dr. hab. Paulina Kramarz, afiliacja: Wydział Biologii Uniwersytetu Jagiellońskiego
  4. dr hab. Igor Piotrowski, afiliacja: Instytut Kultury Polskiej UW
  5. dr. Anna Dżabagina, afiliacja: Instytut Literatury Polskiej, Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego
  6. dr. Anna Lica, afiliacja: Wydział Filozofii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza
  7. dr. Joanna K. Malinowska, afiliacja: Wydział Filozofii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza
  8. dr. Barbara Borkowska, afiliacja: Katedra Biologii Człowieka, Uniwersytet Wrocławski; Wykluczamy Wykluczenia
  9. dr Weronika Parfianowicz, afiliacja: Instytut Kultury Polskiej Uniwersytet Warszawski
  10. dr. Jagoda Budzik, afiliacja: Uniwersytet Wrocławski
  11. dr. Wiktor Dynarski, afiliacja: Ośrodek Badań Społecznych nad Seksualnością, Uniwersytet Warszawski
  12. dr. Mikołaj Ratajczak, afiliacja: Instytut Filozofii i Socjologii PAN
  13. dr. Łukasz Smuga, afiliacja: Instytut Filologii Romańskiej, Uniwersytet Wrocławski
  14. dr. Marcin Zarod, afiliacja: Instytut Socjologii, Uniwersytet Warszawski
  15. dr. Kornelia Sobczak, afiliacja: Instytut Kultury Polskiej Uniwersytet Warszawski
  16. dr Joanna Jędrzejewska-Szmek, afiliacja: Instytut Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego PAN
  17. dr Magda Szcześniak, afiliacja: Instytut Kultury Polskiej Uniwersytet Warszawski
  18. Marta Gospodarczyk, afiliacja: Kolegium MISH Uniwersytet Warszawski
  19. Monika Helak, afiliacja: Wydział Socjologii, Uniwersytet Warszawski
  20. Alicja Okrasińska, afiliacja: Wydział Biologii, Uniwersytet Warszawski
  21. Piotr Sterczewski, afiliacja: tłumacz, doktorant UJ
  22. Antoni Zając, afiliacja: Szkoła Doktorska Nauk Humanistycznych, Uniwersytet Warszawski
  23. Zuzanna Jusińska, afiliacja: Wydział Filozofii, Uniwersytet Warszawski
  24. Krzysztof Herman, afiliacja: Koło Naukowe Myśli Lewicowej Uniwersytet Śląski
  25. Marcin Gołąb, afiliacja: Instytut Kultury Polskiej, Uniwersytet Warszawski
  26. Alex Miętkiewicz, afiliacja: Wydział Neofilologii, Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu
  27. Agata Janicka, afiliacja: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  28. Maksymilian Kamiński, afiliacja: Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza
  29. Wiktoria Gorycka, afiliacja: Wydział Filozofii, Uniwersytet Warszawski
  30. Franciszek Krawczyk, afiliacja: Wydział Filozofii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza
  31. Wiktor Magdziarz, afiliacja lub zawód: London School of Economics, Department of Social Policy
  32. Barbara Nowaczyk, afiliacja: teatrologia, UAM
  33. Katarzyna Teresa Peplińska, afiliacja: Koło Naukowe Sznirele Perele, UWr
  34. Polie Młodzianowskie, afiliacja: Studencie Instytutu Kultury Polskiej UW
  35. Karolina Grenda, afiliacja: Rada Języka Neutralnego
  36. Paweł Dembowski, afiliacja: Rada Języka Neutralnego
  37. Szymon Misiek, afiliacja: Rada Języka Neutralnego
  38. Andrea Vos, afiliacja: Rada Języka Neutralnego
  39. Rony Ariel Lis, afiliacja: Rada Języka Neutralnego oraz Esmeraldino Queer
  40. Katarzyna Woźny, afiliacja: Inkluzywna Mowa
  41. Kamila Kuryło, afiliacja: Codziennik Feministyczny
  42. Maja Staśko
  43. Maja Heban
  44. Franciszek Sobieraj, afiliacja: Nowe Peryferie
  45. Katarzyna Czajka-Kominiarczuk, afiliacja: Zwierz Popkulturalny
  46. Michał Ochnik, afiliacja: Mistycyzm Popkulturowy
  47. Monika Drubkowska, afiliacja: Fundacja Warto być równym nad Wartą
  48. Maja Buk, afiliacja: Spółdzielnia Praktyk Wywrotowych
  49. Teo Łagowska, afiliacja: Kolektyw Drag King Heroes
  50. Kamille Piechaczyk, afiliacja: Dziewuchy Berlin
  51. Helena de Cleyre, afiliacja: trans-research.pl
  52. Ola Kaczorek, afiliacja: Stowarzyszenie Miłość Nie Wyklucza
  53. Paweł Szamburski, afiliacja: Stowarzyszenie Miłość Nie Wyklucza
  54. Michał Rymaszewski, afiliacja: Stowarzyszenie Stan Równości
  55. Maciej Kruszka, afiliacja: Stowarzyszenie Tęczowe Opole
  56. Aleksandra Kossak, afiliacja: Stowarzyszenie Tęczówka
  57. Weronika Achrem, afiliacja: Inicjatywa Sekspozytywna
  58. Lena Rodziewicz, afiliacja: Fabryka Równości
  59. Anita Pustoła, afiliacja: Inicjatywa Sekspozytywna
  60. Małgorzata Szutowicz, afiliacja: Stop Bzdurom
  61. Nadia Kłos, afiliacja: Queer Tour
  62. Lucien Gaszyński, afiliacja: Dumni i Wściekli oraz Stop Bzdurom
  63. Monika Bujak, Tęczowy Tarnów
  64. Kacper Szweda, afiliacja: Kolektyw OPÓR
  65. Róża Majewska, afiliacja: Queer UW
  66. Zyta Ostrowska, afiliacja: Queer UW
  67. Bogna Ostrowska, afiliacja: Queer UW
  68. Małgorzata Kot, afiliacja: JESTEM
  69. Sida Olesiak, afiliacja: JESTEM
  70. Nina Kuta, afiliacja: TransGrysy
  71. Olg Dąbrowa, afiliacja: Kolektyw Sawa
  72. Ingrid Jurczak, afiliacja: Grupa Nieustającej Pomocy
  73. Filip Kania, afiliacja: Grupa Nieustającej Pomocy
  74. Zuzanna Mazur, afiliacja: Fundusz solidarnościowy im. Milo Mazurkiewicz
  75. Dag Fajt, afiliacja: Fundusz Solidarnościowy im. Milo Mazurkiewicz
  76. Polka Lea Berg, afiliacja: Queerowa Inicjatywa Pomocowa, Warszawski Autonomiczny Licealny Komitet Antyfaszystowski
  77. Tomasz Grzyb, afiliacja: Zarząd Akcji Socjalistycznej
  78. Wiola Krysiak, afiliacja: Akcja Socjalistyczna
  79. Filip Chudy, afiliacja: Akcja Socjalistyczna
  80. Dominik Sęczkowski, afiliacja: Społeczny Bytom
  81. Gabriela Wysocka, afiliacja: Komiks „Zmęczeni Codziennością”
  82. Aleksandra Kraszczyńska, afiliacja lub zawód: Psychotraumatolożka
  83. Julia Wiśniewska, partia Razem
  84. Jakub Przybysz, partia Razem
  85. Piotr Nowacki, partia Razem
  86. Paweł Klu, osoba LGBTQ+
  87. Agata Kreska
  88. Agnieszka Wichrowska
  89. Katarzyna Derda
  90. Piotr Masierak
  91. Iwona Janczarek
  92. Michał Rudziński
  93. Anna-Maria Siwińska
  94. Krzysztof Ceran
  95. Natalia Radom
  96. Szymon Nowak
  97. Małgorzata Sowa
  98. Sky Kaczmarczyk

Na wpisanie czeka ponad 300 nazwisk osób sygnatariackich. Listę uzupełniamy co jakiś czas.

Źródła

  1. Romanowska Krystyna (2020) Kaya Szulczewska: Hejterów mam od prawa do lewa. Tutaj jesteśmy nazywane TERF, a na prawicy – feminazistkami wywiad https://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/7,80530,26642402,na-prawo-feminazistka-na-lewo-terf.html
  2. Romanowska Krystyna (2020) Mam wątpliwości, czy zamiana „kobiet” na „osoby z macicami” to postawa lewicowa wywiad https://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/7,163229,26597103,kobiety-w-polsce-jeszcze-nie-zajely-miejsca-na-scenie.html
  3. Szumlewicz Katarzyna (2021) A co, jeśli „osoba z macicą” woli być „kobietą”? https://wyborcza.pl/magazyn/7,124059,26670955,a-co-jesli-osoba-z-macica-nie-chce-byc-tak-nazywana.html
  4. List do redakcji (2021) Mamo, mam udawać osobę niebinarną? Nie chcę! Ale nie chcę też stracić przyjaciół https://wyborcza.pl/7,162657,26675267,mamo-mam-udawac-osobe-niebinarna-nie-chce-ale-nie-chce-tez.html obecnie na https://www.tvp.info/51767004/mamo-mam-udawac-osobe-niebinarna-skasowany-list-czytelniczki-gazety-wyborczej-opublikowany-w-calosci-cenzura-po-lewicowej-nagonce-tvp-info
  5. Świder, M., Winiewski, M. (red.). (2017). Sytuacja społeczna osób LGBTA w Polsce. Raport za lata 2015–2016. Warszawa: Kampania Przeciw Homofobii. https://kph.org.pl/wp-content/uploads/2015/04/Sytuacja-spoleczna-oso%CC%81b-LGBTA-w-Polsce-raport-za-lata-2015-2016.pdf
  6. Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej (2020), A long way to go for LGBTI equality. https://fra.europa.eu/en/publication/2020/eu-lgbti-survey-results
  7. Stephen T. Russell, Ph.D.Amanda M. Pollitt, Ph.D.Gu Li, Ph.D.Arnold H. Grossman, Ph.D. (2018) Journal of Adolescent Health https://www.jahonline.org/article/S1054-139X(18)30085-5/fulltext
  8. Calderwood Imogen (2019) Transgender Hate Crimes Soar by 81% in England, Scotland, and Wales https://www.globalcitizen.org/en/content/transgender-hate-crime-rise-england-wales-scotland/
design & theme: www.bazingadesigns.com