Bośnia: Biały marsz upamiętniający ofiary ludobójstwa. Przestroga, do czego może prowadzić nacjonalizm

Nina Łazarczyk

W maju 1992 roku Serbowie w Bośni siłą przejęli władzę w mieście Prijedor. 31 maja wydali dekret nakazujący wszystkim mieszkańcom i mieszkankom Prijedoru o pochodzeniu innym niż serbskie oznaczyć swoje domy białą flagą i zawiązać sobie na ramieniu białą opaskę. Tym samym w większości Boszniacy i Boszniaczki – bośniaccy Muzułmanie i Muzułmanki – oraz bośniaccy Chorwaci i Chorwatki – katolicy i katoliczki – trafili do obozów koncentracyjnych stworzonych na terenie Bośni przez bośniackich Serbów. Biały Marsz był początkiem końca. Dziesiątki tysięcy mężczyzn, kobiet, dziewczynek i chłopców, głównie bośniackich Muzułmanów i Muzułmanek, trafiło do obozów koncentracyjnych. W samym Prijedorze sto dwoje dzieci zostało zabitych.

W tym roku 31 maja po raz piąty odbył się marsz mieszkańców i mieszkanek Prijedoru upamiętniający nieletnie ofiary ludobójstwa; marsz będący również przestrogą, do czego może prowadzić nacjonalizm i podziały narodowościowe. Mieszkańcy i mieszkanki Prijedoru, w większości osoby powyżej czterdziestego roku życia z zaledwie garstką młodych, z zawiązanymi białymi wstążkami na ramieniu, przeszli w milczeniu jedną z ulic prowadzącą na główny plac w mieście.

Głos wydobywający się z głośników odczytywał, osoba po osobie, imię i nazwisko oraz wiek każdej ze stu dwóch zabitych osób. W trakcie, kobiety i mężczyźni, w dużej mierze bliscy zabitych dzieci, składali białe i czerwone róże, z których na środku placu powstał krąg, a w nim krwista liczba „102”. Wiele kwiatów miało przyczepioną kartkę z imieniem, nazwiskiem i wiekiem jednej ze stu dwóch ofiar. Prijedor jest obok szerzej znanej Srebrenicy tylko jednym z wielu miejsc w Bośni, w którym doszło do ludobójstwa w czasie wojny w latach 1992-1995. Prijedor, Srebrenica, Omarska, Keraterm, Manjaca, Trnopolje.